Categorie: Voeding

Zoetstoffen zijn al jaren onderwerp van discussie. Sommige mensen noemen ze giftig en zeggen dat je ze moet vermijden. Maar wat zegt de wetenschap hierover? Het antwoord is eigenlijk heel duidelijk.

Wat zijn zoetstoffen?
Een zoetstof is een stof die ervoor zorgt dat iets zoet smaakt, zonder dat er suiker aan te pas komt. Volgens het Voedingscentrum zijn er 15 soorten zoetstoffen goedgekeurd voor gebruik in voedingsmiddelen. Sommige van deze stoffen komen ook van nature voor, bijvoorbeeld in bessen of citrusvruchten. Als een zoetstof wordt gebruikt in voeding, krijgt het een E-nummer. Dit betekent dat de stof is goedgekeurd door EFSA, de Europese voedselautoriteit die streng controleert op veiligheid.

Twee soorten zoetstoffen
Er zijn twee hoofdgroepen zoetstoffen:

1. Polyolen (of niet-intensieve zoetstoffen)
Deze zijn ongeveer even zoet als suiker of iets minder zoet. Ze komen van nature voor in planten en bomen. Ze leveren ook wat energie, ongeveer 2,4 kilocalorieën per gram. Een bekend voorbeeld is xylitol, dat je kunt vinden in sommige suikervrije producten.

2. Intensieve zoetstoffen
Deze zijn extreem zoet – van 30 tot wel 37.000 keer zoeter dan gewone suiker. Omdat je er maar een heel klein beetje van nodig hebt, leveren ze vrijwel geen calorieën. Sommige intensieve zoetstoffen worden in de natuur gevonden, zoals:
o Thaumatine (E957): uit zaden van een boom
o Neohesperidine-DC (E959): uit sinaasappelschil
o Steviolglycosiden (E960): uit de steviaplant
Bekende synthetische varianten zijn:
o Aspartaam (E951): vaak in light frisdrank. Niet geschikt om te bakken, want het breekt af bij verhitting.
o Sucralose (E955): te vinden in snoep en sauzen, wél geschikt om mee te bakken.

Is het schadelijk voor je gezondheid?
Wetenschappelijk gezien: nee. Zoetstoffen zijn veilig bij normaal gebruik. Ze zijn uitvoerig onderzocht en goedgekeurd. Toch lees je op het internet vaak negatieve verhalen. Die zijn meestal gebaseerd op gevoelens of aannames, niet op feiten. Bijvoorbeeld: aspartaam wordt in je lichaam afgebroken tot stoffen die we normaal goed verwerken. Alleen mensen met een zeldzame aandoening genaamd fenylketonurie (PKU) kunnen aspartaam beter vermijden, omdat ze het stofje fenylalanine niet goed kunnen afbreken.

Hoeveel mag je nemen?
• Volwassenen
De veilige dagelijkse grens voor aspartaam is 40 mg per kilogram lichaamsgewicht. Als je 100 kg weegt, mag je dus tot 4000 mg per dag. Ter vergelijking: een blikje cola light bevat 150 mg aspartaam. Dat betekent dat je er pas bij 27 blikjes per dag over die grens heen zou gaan.
• Kinderen
Omdat kinderen minder wegen, kunnen ze sneller te veel binnenkrijgen. Daarom is het verstandig om kinderen niet te veel light-frisdranken te geven. Water of ongezoete drankjes zijn betere keuzes.

Wil je meer weten?
• Voedingscentrum.nl
• Zoetstoffen.eu

Wil je in gewicht aankomen? Dan is het essentieel om meer energie binnen te krijgen dan je verbruikt. Dit kun je doen door je maaltijden energierijker te maken, zonder dat je jezelf forceert om grote hoeveelheden te eten. Hieronder een aantal praktische tips:

Tips voor energierijke voeding:
✅ Kies voor volle producten – vervang magere varianten door halfvolle of volle alternatieven. Denk aan volle melk, yoghurt en kwark.
✅ Ga voor volle kaas – kies kaassoorten met een hoger vetpercentage, zoals 48+ kaas, voor extra calorieën.
✅ Maak eten aantrekkelijk – rooster je boterhammen, maak tosti’s of panini’s. Dit maakt brood smakelijker en kan helpen om meer te eten.
✅ Drink calorierijke dranken – vruchtensappen en smoothies bevatten relatief veel energie en zijn makkelijk te consumeren.
✅ Beleg royaal – dubbel belegde boterhammen met bijvoorbeeld pindakaas en banaan of kaas en avocado zorgen voor extra calorieën.
✅ Gebruik sauzen en jus – voeg jus of saus toe aan je maaltijden om de energiedichtheid te verhogen.
✅ Verrijk je maaltijden – gebruik kookroom, boter of olie bij de bereiding van warme gerechten.
✅ Verdeel je maaltijden – heb je moeite met grote porties? Eet je hoofdmaaltijd in twee delen om het makkelijker te maken.
✅ Eet wat je lekker vindt – voedingsmiddelen die je niet lekker vindt, kunnen je eetlust verminderen. Kies voor eten waar je van geniet.
✅ Stimuleer je eetlust – friszure producten zoals een glas vruchtensap, een stukje appel, augurk of tomaat voor de maaltijd kunnen helpen om je eetlust op te wekken.

Aan de slag
Probeer de komende week dagelijks minstens drie van deze tips toe te passen en houd je vooruitgang bij. Noteer je gewicht, energiepeil en eventuele veranderingen in je eetlust. Wat werkt goed voor jou? Wat kun je nog aanpassen om je doelen makkelijker te bereiken? Succes!

Bewust eten begint al voordat je een hap in je mond stopt. Het draait om bewuste keuzes maken bij het kopen, bereiden en consumeren van voeding. Door aandacht te schenken aan deze stappen, kun je niet alleen gezonder eten, maar ook meer genieten van je maaltijden.

Bewust kopen
Een bewuste eetstijl begint in de supermarkt of op de markt. Wat stop je in je mandje en waarom? Het klakkeloos kopen van producten met gezondheidsclaims is niet per se een bewuste keuze. Bewust kiezen betekent dat je de eigenschappen van producten kent en de voordelen en nadelen tegen elkaar afweegt. Deze voordelen kunnen variëren:
• Gezondheid: vers, onbewerkt en vol voedingsstoffen.
• Duurzaamheid: regionale producten verminderen de milieubelasting.
• Ethisch: biologische producten vermijden dierenleed en schadelijke bestrijdingsmiddelen.
• Smaak: versheid draagt bij aan een rijke smaakbeleving.
• Praktisch: sommige voedingsmiddelen zijn snel te bereiden of lang houdbaar.
• Kosten: seizoen producten zijn vaak voordeliger.

Een bewuste keuze maken betekent dat je je bewust bent van wat je koopt en waarom. Heb je bijvoorbeeld een bepaald gezondheidsdoel, zoals afvallen of spieropbouw? Dan houd je daar rekening mee bij het selecteren van producten.

Bewust eten
Wanneer je de boodschappen in huis hebt, begint de volgende fase: het bereiden en consumeren van je maaltijd. Dit vraagt om aandacht en geduld. Hier zijn enkele richtlijnen om bewuster te eten:
• Creëer een rustige eetsfeer: zet de televisie uit, leg je telefoon weg en neem plaats aan tafel.
• Gebruik al je zintuigen: kijk naar je bord, ruik je eten en proef bewust de verschillende smaken.
• Eet langzaam: kauw goed en neem kleine happen. Dit helpt je spijsvertering en geeft je lichaam de tijd om een verzadigingsgevoel te ontwikkelen.
• Voel wat voeding met je doet: welke structuren voel je? Knapperig, zacht, dik, glad? Hoe reageert je lichaam? Voel je je energiek, verzadigd of juist loom?

Een leuke manier om dit te oefenen is om te eten alsof je in een luxe restaurant zit. Neem kleine hapjes, geniet van elke smaak en eet met aandacht. Dit helpt je niet alleen om beter te proeven, maar ook om op tijd te herkennen wanneer je genoeg hebt gegeten.

Opdracht: eet bewust deze week
Neem de komende week bewust de tijd om met aandacht te eten. Plan minstens drie maaltijden in waarin je echt focust op je eten. Zet de televisie uit, leg je telefoon weg en observeer je voedsel met al je zintuigen. Welke smaken proef je? Hoe voelt de textuur? Geniet je meer van je maaltijd? Noteer je ervaringen en kijk of je verschil merkt in je eetbeleving en verzadiging. Bewust eten is een vaardigheid die je kunt trainen, en hoe vaker je het doet, hoe natuurlijker het wordt!

Net als vitaminen zijn de meeste mineralen essentieel voor ons lichaam. Dit betekent dat we ze niet zelf kunnen aanmaken en ze via onze voeding moeten binnenkrijgen. Mineralen spelen een belangrijke rol in talloze lichaamsprocessen, zoals het functioneren van onze stofwisseling en het vormen van bouwstoffen voor het lichaam.

Hoewel mineralen in kleine hoeveelheden voorkomen in ons voedsel, variëren onze dagelijkse behoeften sterk. Sommige mineralen, zoals calcium, hebben we in grammen nodig, terwijl we andere, zoals kobalt, in microgrammen nodig hebben. Wanneer mineralen in zeer kleine hoeveelheden nodig zijn, noemen we ze spoorelementen.

Belangrijke mineralen en hun functies
Calcium
Dagelijkse behoefte: minimaal 1000 mg
Bronnen: melk, kaas, broccoli, boerenkool, sesamzaad, noten, oesters, sojaproducten, bonen.
Functie: Vorming van botten, spiercontractie, bloedstolling, hartritme en een rustgevend effect.
Gevolgen van tekort: Hartkloppingen, spierzwakte, vermoeidheid, hoge cholesterol, hartkwalen.

Fosfor
Dagelijkse behoefte: minimaal 550 mg
Bronnen: kaas, lever, zilvervliesrijst, eidooier, noten, peulvruchten, scharrelvlees.
Functie: Gezonde botten en tanden, ondersteuning celdeling.
Gevolgen van tekort: Pijn in botten, bloedarmoede.

Jodium
Dagelijkse behoefte: minimaal 150 mg
Bronnen: vis, melkproducten, kelp, Jozo-zout, uien, brood.
Functie: Ondersteuning schildklierfunctie en stofwisseling.
Gevolgen van tekort: Schildklierproblemen, vertraagde reacties, gewichtstoename, vermoeidheid.

Kalium
Dagelijkse behoefte: minimaal 3500 mg
Bronnen: vis, avocado, citrusvruchten, groene groenten, aardappelen, bananen, tomaten.
Functie: Spiersamentrekkingen, zenuwstelsel, vochthuishouding, hartritme.
Gevolgen van tekort: Zwakte, slapeloosheid.

Koper
Dagelijkse behoefte: minimaal 0,9 mg
Bronnen: noten, schaal- en schelpdieren, bonen, sesamzaad, volkoren producten, pruimen.
Functie: Bloedvorming, opname van ijzer, eiwitstofwisseling.
Gevolgen van tekort: Bloedarmoede, verzwakte afweer, botafwijkingen.

Passende opdracht
Maak een voedingsdagboek voor één week waarin je specifiek let op het binnenkrijgen van de bovengenoemde mineralen. Noteer bij elke maaltijd welke voedingsmiddelen je eet en aan welk mineraal deze bijdragen. Reflecteer aan het einde van de week: krijg je voldoende van elk mineraal binnen of zijn er tekorten? Stel op basis van je bevindingen een plan op om eventuele tekorten aan te vullen.

Na een ziekte of een lange tijd in het ziekenhuis kun je veel gewicht verliezen. Dit kan zelfs leiden tot ondergewicht, wat niet goed is voor je weerstand en energie. Hier zijn enkele tips om op een gezonde manier weer aan te komen:

1. Eet regelmatig: het is belangrijk om drie maaltijden per dag te eten met een paar gezonde snacks tussendoor. Dit helpt je meer calorieën binnen te krijgen dan je verbruikt.

2. Kies gezonde voeding:
o Begin de dag met een goed ontbijt zoals volkoren brood met kaas, een ei, of yoghurt met muesli.
o Voor lunch en diner, eet volkorenproducten zoals brood of pasta, en zorg voor genoeg groenten en eiwitten (vlees, vis of een vleesvervanger).
o Voeg gezonde vetten toe aan je dieet, zoals avocado’s, zalm en noten.

3. Neem verantwoorde tussendoortjes: eet drie tot vier keer per dag een gezonde snack. Voorbeelden zijn een banaan, een volkoren cracker met kaas, of yoghurt met muesli.

4. Verbeter je eetlust: als je moeite hebt met eten na je ziekte:
o Eet niet te vet, want dat kan je eetlust verminderen.
o Probeer een beetje te bewegen, dit kan je spijsvertering en eetlust helpen.
o Drink een kopje bouillon of friszure dranken zoals sinaasappelsap.

5. Doe lichte krachtoefeningen: Beweging helpt niet alleen je eetlust, maar het kan ook je spiermassa behouden en vergroten. Dit is vooral belangrijk als je ouder bent en snel spiermassa verliest.

Opdracht: probeer deze week elke dag drie gezonde maaltijden en drie tussendoortjes te eten. Noteer wat je eet en hoe je je voelt. Bespreek dit volgende week met je coach of trainer om je voortgang te evalueren en verdere aanpassingen te bespreken.