Waarom eten we? Het antwoord lijkt eenvoudig: we eten wanneer we honger hebben en om te kunnen functioneren. We moeten ons lichaam voorzien van de juiste bouw- en brandstoffen zoals vetten, koolhydraten, eiwitten, vitamines en mineralen. Logischerwijs zou je denken dat als je voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt tijdens een maaltijd, je verzadigd zou moeten zijn en dus zou stoppen met eten. Dit klinkt logisch, maar de realiteit is vaak anders.
We eten namelijk ook als we geen honger hebben. Bijvoorbeeld bij afleiding, lekkere trek, als we ons favoriete snack zien, bij feestjes, frustratie, enzovoort. Eten gaat verder dan alleen het voeden van ons lichaam; het heeft verschillende betekenissen en redenen.
Waarom we eten: een complex verhaal
Het is duidelijk dat eten niet alleen draait om overleven. We maken dagelijks honderden eetbeslissingen, waarvan de meeste onbewust plaatsvinden. Onze sociale omgeving, genot en beloning spelen hierbij een grote rol. Het komt erop neer dat we geen robots zijn en dagelijks te maken hebben met allerlei eetprikkels die ons aansporen om iets te eten. Natuurlijk mogen we genieten van ons eten en hoeven we geen voedingsmiddelen te schrappen (tenzij we er niet tegen kunnen), maar eten om de juiste redenen betekent beter voor je lichaam zorgen.
Eetmotieven die niet het functioneren van je lichaam dienen, kunnen obstakels zijn voor het bereiken en volhouden van een gezonde leefstijl, omdat ze de kans vergroten dat je meer eet dan nodig is. Daarom is het belangrijk om te kijken naar je overige eetmotieven.
Focus op tussendoortjes
Laten we ons concentreren op de tussendoortjes. Ervan uitgaande dat je 3 à 4 maaltijden per dag eet om je lichaam te voeden, zijn de extra’s vaak de “vulmomenten”. De vragen die je bij deze momenten kunt stellen, zijn: “Wat eet of drink ik tussendoor? En vooral waarom?” Dit kan ook betrekking hebben op dranken, zoals calorierijke dranken (cola, sinas, cassis, enz.).
Herkenbare eetmotieven
Wellicht herken je enkele van de onderstaande motieven bij jezelf:
• Troost: je bent verdrietig en wilt getroost worden, daarom ga je eten.
• Verveling: je hebt niks te doen en verveelt je, daarom ga je eten.
• Beloning: je vindt dat je iets verdiend hebt, bijvoorbeeld na een lange werkdag, daarom ga je eten.
• Lekkere trek: je hebt zin in iets lekkers, daarom ga je eten.
• Gezelligheid: je hebt een feestje en denkt “zonder eten is er geen feest”, daarom ga je eten.
• Routine: je bent aan het werk en hebt standaard een zak drop naast je laptopscherm staan, daarom ga je eten (voor je het weet is het op).
Al deze motieven (triggers) leiden tot gewoonte-eten.
Hoe verander je je gewoonten m.b.t. eten?
Stap 1: eetmotieven in kaart brengen.
Om duidelijk te krijgen wat jouw motieven zijn, kun je de komende week noteren met behulp van de onderstaande vragen:
– Wat eet je?
– Wat is de locatie?
– Wat is de reden dat je gaat eten of drinken?
– Troost / Verveling / Beloning / Lekkere trek / Gezellig / Routine / Anders
Beantwoord de vragen direct wanneer het zich voordoet of op een vast moment, bijvoorbeeld aan het einde van de dag. Neem de tijd om dit rustig te evalueren.
Stap 2: alternatieven vinden.
Nu je je eetmotieven in kaart hebt gebracht, is het tijd om naar alternatieven te kijken. Gebruik de ALS (reden) – DAN scenario’s om je eetgedrag te vervangen door alternatief gedrag:
Voorbeeld: ALS ik verdrietig ben, DAN ga ik een stukje wandelen in het park.
Stap 3: evalueren.
Evalueer dagelijks of wekelijks hoe goed het is gelukt om je aan je ALS-DAN scenario’s te houden. Stel je acties bij indien nodig.
Opdracht
Volg deze stappen en evalueer je voortgang. Noteer je tussendoortjes en de redenen waarom je ze eet, bedenk alternatieven voor ongewenste eetmotieven, en evalueer regelmatig je succes. Dit zal je helpen om bewustere eetkeuzes te maken en een gezondere leefstijl te bereiken.
