Heb je wel eens het gevoel dat je verantwoordelijk bent voor alles en iedereen? Alsof je iedereen tevreden moet houden? Dat kan behoorlijk uitputtend zijn. Onthoud: in een volwassen wereld ben jij alleen verantwoordelijk voor je eigen keuzes en de gevolgen daarvan. En dat is al genoeg.
Sommige mensen schuiven hun problemen af op anderen, terwijl anderen juist de neiging hebben de last van de hele wereld te dragen. Beide uitersten werken niet. Wie alles buiten zichzelf legt, ziet niet welk aandeel hij of zij zelf heeft in een situatie. Daardoor is er weinig ruimte voor persoonlijke groei en kan een probleem zich blijven herhalen, in steeds andere vormen.
Wie juist te veel verantwoordelijkheid draagt, raakt vroeg of laat uitgeput. Je kunt simpelweg niet iedereen tevreden houden. Natuurlijk is het belangrijk om rekening te houden met anderen en hen niet te schaden met je keuzes. Behandel anderen zoals je zelf behandeld wilt worden. Maar dat betekent niet dat je verplicht bent dingen te doen die je eigenlijk niet wilt, alleen omdat iemand dat van je verwacht of eist.
Als je voortdurend voorbijgaat aan je eigen grenzen en behoeften, ontstaat er wrijving. Je raakt geïrriteerd, hebt geen energie meer om te geven of gaat de kantjes ervan aflopen. Uiteindelijk kan dat je zelfs worden verweten. Daarom is het essentieel om tijdig je grenzen te herkennen én aan te geven.
Begin bij jezelf: wat vind je acceptabel en wat niet? Hoe zou je het liever zien? Bedenk dat je altijd het recht hebt om ‘nee’ te zeggen, van gedachten te veranderen of te stoppen met iets – zolang er geen afspraken of contracten in de weg staan.
Hoe anderen daarop reageren, ligt niet in jouw macht. Je kunt de aanleiding zijn van iemands teleurstelling of irritatie, maar hun emoties zijn niet jouw verantwoordelijkheid. Wat je wél kunt doen, is begrip tonen en – als dat passend is – excuses aanbieden. Dat kan helpen om de relatie goed te houden.
Het gaat erom dat jij bepaalt hoe je met de situatie omgaat. Heb je last van hoe iemand op jou reageert? Dan kun je ervoor kiezen het gesprek aan te gaan. Luister daarbij echt naar de ander en bepaal voor jezelf waar je iets mee wilt doen en waar niet. Een volwassen gesprek hoeft niet lastig te zijn, zolang iedereen zijn eigen verantwoordelijkheid erkent.
Opdracht
Loop jij al langere tijd rond met iets dat je niet durft aan te kaarten op je werk, bij familie of vrienden? Schrijf voor jezelf een plan:
• Bedenk wat er precies speelt en wie of wat er kan veranderen.
• Is het iets waar jij zelf anders mee om kunt gaan, of is het iets waar de ander mee aan de slag moet?
• Maak het bespreekbaar en bekijk de situatie ook vanuit het perspectief van de ander.
Zo laat je merken dat je de ander respecteert, maar geef je ook duidelijk aan dat de huidige situatie voor jou niet werkt. Dat is de eerste stap naar een eerlijker en gezonder evenwicht.
